Γραφή, σωστό κράτημα μολυβιού και δραστηριότητες ενίσχυσης τους

Η γραφή είναι μια αρκετά πολυσύνθετη δεξιότητα η οποία προϋποθέτει τον αποτελεσματικό συνδυασμό δεξιοτήτων κινητικού συντονισμού και οπτικής αντίληψης. Η σημαντικότητα της στην καθημερινότητα των παιδιών μας είναι τεράστια, αν αναλογιστεί κανείς πως το 50% μίας τυπικής σχολικής ημέρας αφιερώνεται στο γράψιμο.

 

Τα στάδια της γραφής

12 μηνών
Μουντζουρώνει σκόπιμα το χαρτί
2 ετών
Μιμείται οριζόντιες/κάθετες γραμμές και κύκλο
3 ετών
Αντιγράφει ή κάνει μετά από δική μας οδηγία οριζόντιες/κάθετες γραμμές και κύκλο
4 ετών
Κάνει σταυρό, διαγώνιες γραμμές, τετράγωνο και λίγα πολύ απλά σχέδια
5 ετών
Κάνει τρίγωνο, κάποια γράμματα και κάποιους αριθμούς
Εώς 6 ετών
Γράφει το όνομα του και αντιγράφει όλα τα γράμματα
6+ ετών
ΣΧΟΛΕΙΟ

Βασικές προυποθέσεις της γραφής

• Καλή δύναμη και ισορροπία κορμού/αυχένα
• Σταθερότητα ώμου
• Έλεγχος αντιβραχίου
• Σταθερότητα καρπού
• Συνεργασία τριών δακτύλων
• Περιαγωγή δακτύλων
• Αμφίπλευρος συντονισμός
• Πλευρίωση
• Οπτικοκινητικός συντονισμός
• Σχεδιασμός πράξης
• Οπτική αντίληψη
• Οπτική μνήμη
• Οφθαλμοκίνηση

 

Λειτουργική λαβή σύλληψης μολυβιού

1. Στην δυναμική τριποδική λαβή, το μολύβι τοποθετείται μεταξύ αντίχειρα και δείκτη και στηρίζεται στην πλαϊνή επιφάνεια του μέσου δακτύλου. Τα υπόλοιπα δάκτυλα βρίσκονται σε μικρή κάμψη. Ο καρπός βρίσκεται ελαφρώς σε θέση έκτασης (και όχι σε θέση κάμψης). Το αντιβράχιο ακουμπά σε ελαφρώς πλάγια θέση στην επιφάνεια του γραφείου.
2. Η λάθος λαβή του μολυβιού επηρεάζει την ποιότητα της γραφής, την ταχύτητα της και την αντοχή του παιδιού (κουράζει το παιδί, διασπάται η προσοχή του και μειώνεται η ταχύτητα του).

 

Δραστηριότητες ενίσχυσης της λαβής του μολυβιού

• Παιχνίδια με πλαστελίνη, άμμο, πηλό, αφρό και χώμα.
• Χρωμάτισμα με δακτυλομπογίες και κιμωλίες μικρού μεγέθους.
• Κόψιμο πλαστελίνης με πλαστικό ψαλίδι, κόψιμο με κανονικό ψαλίδι διαφόρων υλικών όπως ύφασμα, χαρτόνια, καλαμάκια κ.α.
• Λαβίδες και τσιμπίδες διαφόρων μεγεθών για να συλλάβει μικρά αντικείμενα.
• Σταγονόμετρα διαφόρων μεγεθών για να μεταφέρει υγρά σε διάφορα δοχεία.
• Παιχνίδια με μανταλάκια και διάφορα τσιμπιδάκια μαλλιών.
• Παιχνίδια με σπρεί νερού, μπογιάς.
• Παιχνίδια με μικρές βίδες. Βιδώνω/ξεβιδώνω.
• Κουμπαράδες και κέρματα.
• Τοποθετεί/αφαιρεί μικρά αντικείμενα μέσα στην παλάμη του (για να κάνει περιαγωγή).
• Πέρασμα χαντρών σε κλωστή/σχοινί.

 

Δραστηριότητες ενίσχυσεις οπτικοκινητικού συντονισμού

• Παιχνίδι με μπάλα. Πέταγμα και πιάσιμο της μπάλας. Μικρής-μεγάλης, βαριάς-ελαφριάς.
• Αναπήδηση μπάλας στο πάτωμα ή στον τοίχο.
• Δέστε ένα καλάθι σαν στόχο. Βάλτε το παιδί να ρίξει μέσα στο καλάθι διάφορα αντικείμενα/μπάλες ( Τα καλάθια και τα αντικείμενα να είναι διαφόρων μεγεθών).
• Μπασκέτα κανονική.
• Βελάκια.
• Βόλεϊ με μπαλόνι.
• Παίξτε ρακέτες μαζί με το παιδί αλλά χρησιμοποιείστε μπαλόνι αντί για μπάλα.
• Μπόουλινγκ.

 

Δραστηριότητες ενίσχυσης οπτικής αντίληψης

• Παιχνίδια βρες τις διαφορές σε δύο παρόμοιες εικόνες.
• Puzzle
• Βρες το άλλο μισό.
• Συμπλήρωσε ότι λείπει.
• Ζωγράφισε ότι βλέπεις.
• Να βρει διάφορα αντικείμενα/έπιπλα που έχουν σχήμα κύκλο/τετράγωνο/τρίγωνο/ορθογώνιο.
• Παιχνίδια για την κατανόηση των εννοιών πάνω/κάτω, μέσα/έξω, δεξιά/αριστερά.
• Χρωμάτισε ή επέλεξε τα δύο όμοια σε μέγεθος αντικείμενα.
• Παιχνίδια ταύτισης χρωμάτων, σχημάτων.

 

Δραστηριότητες ενίσχυσης οπτικής μνήμης

• Τοποθετήστε τουβλάκια διαφόρων χρωμάτων σε μία συγκεκριμένη σειρά και αφήστε το παιδί να μελετήσει το σχέδιο. Στην συνέχεια ανακατέψτε τα και παροτρύνεται το παιδί να αναδημιουργήσει την ακολουθία.
• Κάντε την ίδια δραστηριότητα αλλά αυτή την φορά χρησιμοποιήστε εικόνες ή διάφορα μικρά αντικείμενα.
• Φτιάξτε κολιέ/βραχιόλα με χάντρες διαφόρων χρωμάτων και έπειτα ζητήστε από το παιδί να το αναπαράγει από μνήμης.
• Ζητήστε από το παιδί να περιγράψει μία εικόνα που μόλις είδε και έχει αφαιρεθεί.
• Φτιάξτε ένα σχέδιο και ζητήστε από το παιδί να το ανακαλέσει και να το αναπαράγει.

 

Ασκήσεις προ-γραφής

• Δραστηριότητες Ιχνηλασίας.
• Ακολούθησε με το μολύβι της διακεκομμένες γραμμές.
• Δραστηριότητες με λαβύρινθους.

 

Χρησιμοποιείστε πολυαισθητηριακές τεχνικές

• Βοηθήστε το παιδί να εξασκηθεί στο σχεδιασμό των γραμμάτων κάνοντας κινήσεις στον αέρα.
• Να εξασκηθεί στον σχεδιασμό των γραμμάτων γράφοντας τα στην άμμο, στον αφρό, σε κρέμωδες υλικό.
• Κατασκευάστε τα γράμματα με πλαστελίνη, με καλαμάκια, ξυλάκια και διάφορα άλλα υλικά.
• Σχεδιάστε τα γράμματα στο πάτωμα με χοντρή κολλιτική ταινία και ενθαρύνεται το παιδί να περπατήσει πάνω στο γράμμα.
• Φτιάξτε το γράμμα και ενθαρύνεται το παιδί να κολλήσει διάφορα υλικά πάνω.
• Παιχνίδια μέσα στο πλαίσιο.
• Παιχνίδια για να διακρίνει το παιδί ότι αρχίζουμε από τα αριστερά και ακολουθεί το ένα μετά το άλλο γραμματάκι.

 

Πότε απευθυνόμαστε σε εργοθεραπευτή;

• Όταν υπάρχει δυσκολία ακολουθίας των γραμμών και του περιθωρίου του τετραδίου.
• Όταν υπάρχουν αντιστροφές γραμμάτων.
• Όταν υπάρχει φτωχό επίπεδο ζωγραφικής.
• Όταν υπάρχει δυσκολία συντονισμού κινήσεων (αδεξιότητα).
• Κακή στάση σώματος κατά την γραφή.
• Ανορθόδοξη τοποθέτηση καρπού και δαχτύλων.
• Κακή ποιότητα γραμμάτων.
• Μειωμένη συγκέντρωση.
• Άρνηση για γραφή/ζωγραφική.
• Αδυναμία ολοκλήρωσης σχολικών δραστηριοτήτων.
• Κουράζεται γρήγορα όταν γράφει.
• Μειωμένη ταχύτητα γραφής.
• Μη τήρηση ίσων διαστημάτων μεταξύ των γραμμάτων αλλά και των λέξεων.

Λουίζα Παπαχαραλάμπους Κουσουλίδου
Αναπτυξιακή-παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια (BSc)